Η ελιά για εμάς είναι δρόμος, τρόπος ζωής, γι’ αυτό κάθε σταγόνα της εμπεριέχει έναν χρόνο γεμάτο αγάπη και φροντίδα.
Ελαιόλαδο και Ιστορία
Το ελαιόλαδο στηΜινωϊκή εποχή
Οι ανασκαφές και οι εξειδικευμένες μελέτες που έγιναν από επιστήμονες μέχρι σήμερα απέδειξαν πως οι κάτοικοι της Κρήτης μάζευαν και έτρωγαν ελιές ήδη από τη Νεολιθική Εποχή δηλ. 6.000-3.000 χρόνια π.Χ. Στην αρχή της Εποχής του Χαλκού δηλ. περίπου το 3.000 π. Χ., άρχισαν να καλλιεργούν τα ελαιόδεντρα και να βγάζουν από τον καρπό τους το λάδι με πρωτόγονα μέσα, σπάζοντας και στύβοντας τις ελιές. Η συστηματική παραγωγή του λαδιού ξεκίνησε πριν ακόμη οι Μινωίτες χτίσουν τα πρώτα τους ανάκτορα, περίπου το 2.000 π.Χ. και έτσι το λάδι έγινε η βάση της διατροφικής πυραμίδας στην Μινωϊκή Εποχή.
Εκτός από τη διατροφή, οι χρήσεις του ελαιόλαδου ήταν πάρα πολλές. Το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο, σκέτο ή μαζί με άλλα βότανα όπως το φασκόμηλο, για επαλείψεις και καθαρισμό του σώματος, ενώ αρωματισμένο με λουλούδια όπως τον κρόκο και την ίριδα για τον καλλωπισμό τους. Ακόμη, το χρησιμοποιούσαν στα λυχνάρια ως φωτιστική ύλη ενώ η πυρήνα που απόμενε από τη σύνθλιψη των ελιών ήταν οικολογική θερμαντική ύλη και την έκαιγαν στις εστίες για μαγείρεμα μέσα στα σπίτια γιατί η καύση της πυρήνας δημιουργεί ελάχιστο καπνό.
Για αυτούς τους λόγους η παραγωγή της ελιάς είχε πολύ σημαντική θέση στην οικονομία της μινωϊκής Κρήτης, σε όλα τα μινωϊκά ανάκτορα βρέθηκαν τεράστια πιθάρια για την αποθήκευση του λαδιού που σίγουρα το εμπορεύονταν. Η αγάπη των Μινωϊτών προς το δέντρο που τους έδινε τόσα οφέλη φαίνεται και από τις απεικονίσεις του στην τέχνη τους, αγαπημένο θέμα ήταν η ελιά, τα άνθη και ο καρπός της που τα βλέπουμε σε τοιχογραφίες, σε αγγεία και σε κοσμήματα.
Το ελαιόλαδο στηνανατολική Κρήτη
Η Ανατολική Κρήτη και ιδιαιτέρως η περιοχή της Σητείας είναι γεμάτη από αποδείξεις για την καλλιέργεια της ελιάς και την παραγωγή ελαιολάδου, σε όλες τις εποχές αλλά κυρίως στη Μινωϊκή. Στο ανάκτορο της Ζάκρου μέσα σε πηγάδι βρέθηκε ένα κύπελλο με ολόκληρες βρώσιμες ελιές. Σε πολλές μινωϊκές αγροικίες βρέθηκαν εργαστήρια για την παραγωγή του λαδιού και μεγάλα πιθάρια για την αποθήκευσή του. Στον Παπαδιόκαμπο βρέθηκαν πυρήνες ελιάς μέσα στις παραστιές, ως καύσιμη ύλη.
Στη Σητεία λοιπόν υπάρχει παράδοση στην παραγωγή του ελαιόλαδου από τη Μινωϊκή Εποχή. Το έδαφος και οι ειδικές κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν όλο το χρόνο ευνοούν την ελιά και την παραγωγή της. Οι Κρητικοί που την αγαπούν και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες παρθένου ελαιόλαδου της οφείλουν το μυστικό της μακροζωίας τους, όπως απέδειξαν σοβαρές έρευνες και μελέτες επιστημόνων.